Fabryka Maszyn i Odlewarnia Marcina Peterseima
Kompleks Fabryki Maszyn i Odlewarni Marcina Peterseima – wzniesiony w latach 1899 – 1905. Tworzą go hale fabryczne wraz z kotłownią, a także budynek administracyjny. Zakład zajmował się w pierwszym rzędzie produkcją maszyn rolniczych.
ul. Żółkiewskiego 17-19
Cesarsko-Królewska Uprzywilejowana Fabryka Maszyn i Odlewarnia Marcina Peterseima – tak brzmiała jej oficjalna nazwa – powstała w 1860 r. Jej założyciel przybył do Krakowa ze Śląska Austriackiego, z czeskiej dziś Ostrawy. Pierwsza siedziba fabryki znajdowała się w sercu Starego Miasta – przy ul. Floriańskiej 30, potem przeniesiono ją na ul. Kopernika, wreszcie – na ul. Długą. Peterseim uruchomił również własną odlewnię. W 1892 r. kierownictwo zakładu przejął syn założyciela, Rudolf Peterseim. Pożar zakładu w 1899 r. zmusił go do przeniesienia produkcji w nowym kompleksie przy dzisiejszej ul. Żółkiewskiego.
Fabryka Peterseima wytwarzała wysokiej jakości maszyny rolnicze, studnie żeliwne i kotły parowe. W jej asortymencie znajdowały się także sprzęty używane przez straż pożarną oraz przyrządy do wyrobu cegieł. Okres największej świetności zakładu przypadł na ostatnie lata przed I wojną światową, kiedy to fabryka była jednym z najistotniejszych punktów na przemysłowej mapie Krakowa – Peterseim zatrudniał wówczas około 200 robotników. W 1918 r. zakład przejęła Fabryka Maszyn Rolniczych „Odlew” – poprzedni właściciel zachował udziały w tej spółce. W budynkach przy ul. Żółkiewskiego prowadzono wówczas produkcję nie tylko sprzętów dla branży rolniczej, ale także wiertarki, tokarki i inne urządzenia. Kres istnienia tego przedsiębiorstwa ostatecznie przyniósł rok 1930. Już dwa lata wcześniej kompleks fabryczny na Grzegórzkach przejął zakład „Erdal”, produkujący pastę do obuwia i pozostał w tych rękach do 2006 r. Część zabudowań pofabrycznych zaadaptowano na kompleksy biurowe, inne pozostają obecnie niezagospodarowane.